bp Roman Andrzejewski

Ponadto, powierzono mu także inne obowiązki w seminarium. Pośród tych zajęć przygotował rozprawę doktorską poświęconą umiłowanemu przez siebie rzymskiemu mówcy, filozofowi i mężowi stanu  - Cyceronowi, obronioną w 1973 roku na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Myślał o habilitacji i zaczął zbierać materiały do pracy na temat wpływu Cycerona na twórczość św. Ambrożego.

Niebawem okazało się, że jego ostatecznym powołaniem jest posługa pasterska jako biskup. Mianowany biskupem tytularnym Tulii i pomocniczym biskupem włocławskim, przyjął święcenia biskupie z rąk ordynariusza włocławskiego Jana Zaręby, przy współudziale biskupów Czesława Lewandowskiego, Tadeusza Zawistowskiego i Jana Wosińskiego, w drugą niedzielę stanu wojennego, dnia 20 grudnia 1981 roku.

Jego posługa biskupia nie była ani łatwa, ani spokojna. Pełnił ją przy boku czterech kolejnych ordynariuszy włocławskich, a mianowicie: Jana Zaręby, Henryka Muszyńskiego, Bronisława Dembowskiego i Wiesława Meringa. Miał sposobność wykazać, że dla niego najważniejsza jest dyspozycyjność, w posługiwaniu biskupim.

Dwukrotnie, podczas wakansu stolicy biskupiej we Włocławku, pełnił obowiązki administratora. Pierwszy raz, po śmierci bp. J. Zaręby (21 listopada 1987), przez przeszło rok kierował diecezją, w czasie, gdy ta przeżywała swój wielki dzień beatyfikacji bp. Michała Kozala (14 czerwca 1987), co miało miejsce podczas pielgrzymki Ojca Świętego do ojczyzny, a następnie — goszcząc we Włocławku Konferencję Plenarną Episkopatu Polski (18 czerwca 1987) oraz przeprowadzając nabożeństwo dziękczynne za beatyfikację. Drugi raz zarządzał diecezją, tym razem znacznie krócej, w 1992 roku po odejściu bp. H. Muszyńskiego do Gniezna, a ingresem bp. B. Dembowskiego.

Swoje posługiwanie biskupie rozumiał w kategoriach potrzeb Kościoła powszechnego, a nie tylko w ramach diecezji, do której został posłany. To spowodowało, że już w 1987 roku i wiele razy później, jeździł na tereny wschodnie, do ówczesnego Związku Radzieckiego .Jechał tam nie w charakterze turysty, ale jako biskup odpowiedzialny za całą owczarnię Kościoła. Był pierwszym z polskich biskupów, który występował  w charakterze biskupa jeszcze przed tzw. pierestrojką i to nie tylko w sąsiednich republikach sowieckich — na Litwie, Białorusi czy Ukrainie, ale nawet na dalekiej Syberii, nie pomijając nawet Moskwy. Ta działalność zasługuje na najwyższą ocenę.

Ważnym etapem jego działalności było sprawowanie ( od 1988) roli przewodniczącego Komisji Episkopatu do spraw Duszpasterstwa Rolników. W tej roli czuł się dobrze. Pochodząc ze wsi kujawskiej i z rodziny chłopskiej, czego się nie wstydził i co podkreślał, pewnie lepiej, aniżeli inni, rozumiał duszę polskiego rolnika, jego radości, troski i potrzeby. Umiał z rolnikami rozmawiać, wśród nich czuł się dobrze, oni go rozumieli i wiedzieli, że ich praca, przez biskupa pochodzącego ze wsi, jest rozumiana i doceniana. Kiedy było potrzeba, nie wahał się brać ich w obronę. Niejednokrotnie uczestniczył w negocjacjach rolników z rządem (1999), gdy występowali oni w obroni swojej słusznej sprawy. Cieszył się, gdy można było organizować (XI — XII 1989) uniwersytety ludowe, których celem było podniesienie poziomu wykształcenia mieszkańców wsi: cieszył się, gdy powstało (4 października 1990) Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników i czasopismo dla rolników pod nazwą "Obserwator" (IX 1990). Te trudne funkcje pełnił do 2001 roku prosząc Konferencję Episkopatu o zwolnienie z nich.

Także i w diecezji pozostawił trwałe ślady. Nie tylko pamięci wiernych, którzy wspominają jego ciepłe słowa wypowiadane wspaniałym polskim językiem, głoszone podczas wizytacji kanonicznych czy innych spotkań. Nie tylko w pamięci tych, którzy jego uśmiech i zachowanie humanisty, z z szacunkiem zwracającego się do każdego człowieka. Zdaje się, że w tym odnoszeniu się do innego człowieka najpełniej wyrażało się biskupie zawołanie "Humana divinis" (Ludzkie ku boskim).

Trzeba powiedzieć, że kochał diecezję, z której wyrósł i dla której służył. Stąd kilkakrotnie wspominał, że diecezja niedługo, bo w 2013 r., będzie przeżywać swoje tysiąclecie. Potrzebę pamięci o tej rocznicy mógł mieć tylko ten, co prawie, „w cieniu kolegiaty" krusz wickiej wzrastał. Dlatego droga była mu cała tradycja Kościoła, „diecezji kujawskiej", począwszy od diecezji kruszwickiej, poprzez kujawsko-pomorską i kujawsko-kaliską. Stąd i umiłowanie katedry i jej kapituły. Stad pamięć o dawnych instytucjach włocławskich.

I tu należy wreszcie przypomnieć o zasłudze bp. R. Andrzejewskiego dla szkolnictwa katolickiego w bp. we Włocławku. W okresie przedwojennym istniały trzy katolickie szkoły średnie Piusa X, czyli Niższe Seminarium Duchowne, Zakład Naukowo-Wychowawczy im. ks. Jana Długosza i Szkoła Sióstr Urszulanek. Kiedy na początku obecnego stulecia stało się możliwe odzyskanie zabranego (1949) przez władze komunistyczne gmachu dawnej szkoły im. ks. Jana Długosza, bp R. Andrzejewski, który jeszcze w okresie powojennym przez sześć lat uczył się w murach tej szkoły, stał się gorącym rzecznikiem od budowania szkoły i to tak, aby mogła w pewien sposób realizować zadania tamtych trzech. Stąd powstała myśl o utworzeniu koedukacyjnych gimnazjum i liceum Można powiedzieć, że przez swoje zaangażowanie (szkoła rozpoczęła funkcjonowanie w roku szkolnym 2001/2002), bp R. Andrzejewski stał się poniekąd drugim, obok bp. Stanisława Zdzitowieckiego, nowym założycielem szkoły.

Wiele osób uczących się może powiedzieć, że otrzymało od biskupa Andrzejewskiego wsparcie nie tylko moralne, gdy znajdowało się w potrzebie. Był bowiem biskup mecenasem nauki. Sam też często chwytał za pióro, czego owocem jest pokaźna, bo blisko 500 pozycji licząca, bibliografia jego książek i artykułów.

To tylko właściwie zarysowane szkice zagadnień, którym poświęcał swój czas bp R. Andrzejewski, a które w swoim czasie będą przedmiotem badań przyszłe go biografisty. A o tym, że i współcześni widzieli jego osiągnięcia zasługi, świadczy dedykowany mu 6. tom „Studiów Włocławskich".

Biskup Roman Andrzejewski zmarł 7 VII 2003 L a olbrzymia rzesza wiernych na uroczystościach pogrzebowych w Licheniu, gdzie pragnął być pochowany, także ma swoją wymowę.