bp Wojciech Owczarek

Pogłębiał zdobytą wiedzę, szczególnie w zakresie prawa kanonicznego, przez samokształcenie. W uznaniu osiągniętej biegłości w tej dziedzinie Watykańska Kongregacja Seminariów i Studiów Uniwersyteckich w Rzymie w 1923 r. przyznała mu honorowy doktorat z prawa kanonicznego. Interesował się ponadto filozofią, klasyką, sztuką, poezją oraz literaturą europejską. Posiadał dobrą znajomość języków obcych: klasycznych łacińskiego i greckiego oraz nowożytnych-rosyjskiego, niemieckiego i francuskiego. Uczył się także języka włoskiego.

W październiku 1901 r. został skierowany na wikariat w Turku. Po dwutygodniowej tam pracy powołano go do Włocławka, gdzie przyszło mu pełnić różne funkcje kościelne do końca życia (przez 37 lat). Był zaufanym współpracownikiem trzech kolejnych biskupów włocławskich: Stanisława Zdzitowieckiego (1902-1927), Władysława Pawła Krynickiego (1927-1928) i Karola Mieczysława Radońskiego (od 1929).

Początkowo powierzono mu funkcję drugiego sekretarza Konsystorza Generalnego we Włocławku, ale już niespełna rok później (1 VII 1902) otrzymał nominację na starszego sekretarza. Ponadto pełnił obowiązki wikariusza w katedrze oraz przez pięć lat (1902-1907) uczył w Seminarium Duchownym języka łacińskiego.

W 1904 r. otrzymał nominację na proboszcza w Chełmcach koło Kalisza, z rezydencją we Włocławku. Na początku maja 1906 r. awansował na regensa (kanclerza) kancelarii biskupiej.

W 1909 r. wszedł, w charakterze notariusza, do trybunału beatyfikacyjnego sługi Bożego arcybiskupa Bogumiła. Za dotychczasowe zasługi dla diecezji został mianowany (7 XI 1906) tajnym szambelanem papieża Piusa X, a w październiku 1912 r. - kanonikiem gremialnym włocławskiej kapituły katedralnej.

W 1918 r. papież Benedykt XV mianował go biskupem pomocniczym włocławskim. Święcenia biskupie, wraz z ks. Władysławem Krynickim, przyjął 10 XI 1918 r. w katedrze włocławskiej z rąk prymasa Edmunda Dalbora i współkonsekratorów: biskupów płockiego Antoniego Juliana Nowowiejskiego i włocławskiego Stanisława Zdzitowieckiego. Wkrótce (21 XI 1918) otrzymał nominację na wikariusza generalnego i wiceoficjała Sądu Biskupiego, a w 1919 r.- oficjała.

Po śmierci bp. S. Zdzitowieckiego (11 II 1927) biskup Owczarek został mianowany przez papieża Piusa XI dziekanem kapituły włocławskiej, a po śmierci bp. Władysława Krynickiego (7 XII 1928) został wybrany na wikariusza kapitulnego diecezji, którą zarządzał do czasu objęcia rządów (13 V 1929) przez bp. Karola Mieczysława Radońskiego, który mianował go swoim wikariuszem generalnym.

Biskup Owczarek, oprócz prac w kurii, włączał się w posługę związaną z biskupstwem: przeprowadzał wizytacje, bierzmował, udzielał święceń kapłańskich (m.in. 3 VIII 1924 Stefanowi Wyszyńskiemu, przyszłemu Prymasowi Tysiąclecia), konsekrował świątynie i dzwony. Wchodził w skład diecezjalnych: do spraw karności kleru (do 1938), do spraw finansowych (do 1928). W 1921 r. wszedł w skład Rady Administracyjnej Kurii. W kwietniu 1923 r. został przewodniczącym Komisji Odbudowy gmachu biskupiego, zniszczonego w czasie wojny 1920 r. Od 1924 r. był promotorem Związku Misyjnego na diecezję kujawsko-kaliską, zarazem dyrektorem diecezjalnym Rozkrzewiania Wiary.

W 1925 r. został przewodniczącym Budowy Gimnazjum im. Jana Długosza, ukończonego w 1928 r. Przyczynił się do budowy domu księży emerytów w Ciechocinku. W czerwcu 1925 r. otrzymał nominację na przewodniczącego Komisji do Podniesienia Poziomu Naukowego i Wychowawczego w Seminarium Duchownym. W tymże roku był protektorem i współzałożycielem Spółdzielni Kredytowej Diecezjalnej, której centrala mieściła się w Warszawie. Był też członkiem Towarzystwa Dobroczynności oraz Polskiej Macierzy Szkolnej na Włocławek. Z ramienia diecezji włocławskiej wszedł do Komisji Ochrony Zabytków i Sztuki na mocy konkordatu z 1925 r. Jako przewodniczący Diecezjalnej Komisji Konserwatorsko-Architektonicznej starał się o odnowę kościoła pw. św. Witalisa we Włocławku w 1930 r. - na upamiętnienie 600-lecia jego istnienia. Aby zaradzić nędzy moralnej i materialnej Grzywna, wschodniej części miasta Włocławka, ubiegał się o osiedlenie tam księży orionistów.

Kochał młodzież, rozumiał jej problemy; często w sposób bezpośredni udzielał rad i wskazówek, brał udział w akademiach młodzieżowych. Współpracował ze Związkiem Harcerstwa Polskiego. Uczestniczył w zebraniach Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich we Włocławku. Z jego inicjatywy zostało w 1927 r. założone Stowarzyszenie Akcji Katolickiej Mężów i Kobiet.

Po śmierci franciszkanina o. Ksawerego Sforskiego przejął duchową opiekę nad powstałym na przełomie 1910 i 1911 r. Stowarzyszeniem Kobiet Wspólnej Pracy. W 1913 r. został jego prezesem. Od tej pory okazywał mu coraz więcej swej troski i zainteresowania. Po śmierci Franciszki Rakowskiej, inicjatorki Stowarzyszenia (ks. Owczarek opublikował Wspomnienie pośmiertne o śp. Franciszce Wojniewicz-Rakowskiej „Kron. Diec. Kuj. Kal.", 1915, R. 9, nr 7/9, s. 153-155, odb. Włocławek 1915), musiał wszystkie sprawy Zgromadzenia załatwiać sam osobiście. Napisał ustawę zakonną dla Stowarzyszenia (Ustawa Stowarzyszenia Kobiet Wspólnej Pracy rz.- katolickiego wyznania pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia N.M. Panny, Włocławek 1922), które w 1922 r. zostało przekształcone w zgromadzenie, otrzymując zatwierdzenie przez Kościół i państwo. Jako biskup nadal poświęcał Zgromadzeniu: modlitwę, pracę, dochody, zdrowie i czas. Zarządzał właściwie wszystkim: zakładał placówki, dobierał przełożone, czuwał nad budową i remontami. Spowiadał, głosił konferencje, nauczał. Zgromadzenie uważał za  „umiłowane dziecko". W 1936 r. w swoim notatniku zapisał: „Oddam serce, myśli, prace, modlitwy, wszystkie rozporządzalne środki, by zgromadzenie na Orlej przyniosło chwałę Bogu, a chlubę Kościołowi". Starał się zabezpieczyć przyszłość Zgromadzenia: przewidział i przygotował na jego przełożoną Jadwigę Walter, która kierowała nim przez 15 lat, a opiekę duchową nad Zgromadzeniem przekazał przed śmiercią ks. Franciszkowi Korszyńskiemu, późniejszemu pomocniczemu biskupowi włocławskiemu. Zgromadzenie, przeszedłszy zwycięsko trudne lata II wojny światowej i czasów stalinowskich, z pożytkiem dla mieszkańców Włocławka kontynuuje dzieło swego założyciela.

Przez całe życie biskup Owczarek usilnie dążył do świętości. Niestrudzenie pracował szczególnie nad ugruntowaniem cnoty miłości bliźniego oraz pokory.

Chociaż zdobył szeroką wiedzę teologiczną i gruntowną znajomość prawa kanonicznego, ogrom obowiązków urzędowych nie pozwalał mu na pracę naukową. Stąd w jego dorobku drukowanym, przede wszystkim w „Kronice Diecezji Kujawsko-Kaliskiej", znajduje się tylko kilkanaście artykułów, w tym dwa ważniejsze z zakresu prawa kanonicznego: Zarys prawodawstwa biskupiego w diecezji kujawsko-kaliskiej z lat ostatnich ( „Wiadomości Pasterskie", 1905, t. 1, s. 334-343) oraz Kodyfikacja prawa kościelnego („Kron. Diec. Kuj. Kal.", 1917, R. 11, s. 8-11, 34-40). W rękopisach pozostawił niektóre swoje kazania i szkice kazań oraz zapiski duchowe.

Zgromadził znaczący księgozbiór osobisty (ponad 2 tys. tomów), w którym znalazły się przede wszystkim podstawowe dzieła ze wszystkich nauk teologicznych, a także z literatury klasycznej i nauk przyrodniczych. Traktował go jako warsztat umożliwiający mu systematyczne pogłębianie swej wiedzy. Przekazał go w części Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku, a resztę Bibliotece Uniwersyteckiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Chorował niemal przez całe życie, przechodząc kilka razy ciężkie nasilenia choroby, ale mimo to nie ustawał w pracy. Zmarł 30 IX 1938 r. w sanatorium w Otwocku, przeżywszy 63 lata, w 40. roku swego kapłaństwa i 20. roku biskupstwa. Pochowany został 4 X 1938 r. w podziemiach włocławskiej katedry, w której upamiętnia go tablica na jednym z filarów po prawej stronie oraz jedna z płaskorzeźb na drzwiach frontowych (2004). Na tablicy umieszczonej w kościele parafialnym w Chełmcach wśród proboszczów wpisane jest również nazwisko Wojciecha Owczarka. W Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku jego nazwisko znajduje się na tablicy poświęconej zmarłym rektorom i profesorom tej uczelni, a w Uniejowie jego imię nadano jednej z ulic, także podobizna W. Owczarka widnieje na jednym z witraży w kolegiacie uniejowskiej, w bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa w Warszawie oraz w kaplicy zakonnej we Włocławku przy ul. Orlej. W tymże domu poświęcona jest W. Owczarkowi „Izba pamięci", w której znajdują się pamiątki z nim związane, natomiast w sali konferencyjnej jest portret bp. W. Owczarka (o wym. 2,10x1,70 m, olejny, na płótnie) pędzla Jana Stępnia z Włocławka, ukończony 24 I 1929 r., drugi portret tegoż biskupa, namalowany również przez J. Stępnia (o wym. 1,05x0,88 m) znajduje się w domu zakonnym w Kaliszu, ul. Grodzka 9.

Po 50 latach od śmierci rozpoczęto (1 X 1988) we Włocławku proces beatyfikacyjny biskupa Wojciecha Owczarka. Po jego zakończeniu, 25 III 1995 r. akta przekazano Kongregacji do Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie.