Bp. Jan (+1349)

Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 7, s. 58-59.

(zm. po 1349), biskup tytularny skadreński, sufragan włocławski

 

O losach Jana przed powołaniem na urząd pasterski brak wiadomości - poza tym tylko, że był członkiem Zakonu Kaznodziejskiego (dominikanów). Prowizję na biskupstwo tytularne Scodriensis (nie do końca zresztą jest jasne, o jaką stolicę biskupią chodziło w tym przypadku) otrzymał 3 VII 1345 r. od papieża Klemensa VI i został konsekrowany w Awinionie. W dn. 2 XI 1347 r., w podkrakowskiej Mogile, episcopus Scodrinensis Jan poświęcił należący do konwentu cystersów kościół św. Bartłomieja, tudzież nadał związany z tym odpust. W stosownym dokumencie, czynność tę poświadczającym, wystąpił jako Dei et Apostolice Sedis gratia episcopus Scodrinensis ac vicarius in pontificalibus per Cracoviensem dioecesim constitutus. Z kolei pod datą 31 I 1348 r. Rocznik Miechowski zachował informację, że ołtarze w tamtejszej świątyni bożogrobców (miechowitów) zostały poświęcone per quendam episcopum de Ordine Praedicatorum. Ponieważ w odniesieniu do tego okresu jedynym poświadczonym źródłowo biskupem dominikańskim na ziemiach Królestwo Polskiego był właśnie Jan, niemal z pewnością z nim należy wiązać tamto wydarzenie. W tymże jeszcze roku 1348 lub w następnym Jan przeniósł się z ziem biskupstwa krakowskiego do diecezji włocławskiej. Tu poświadczony jest tylko raz, 20 X 1349 r. w Komorsku, wszakże czynność, jakiej wówczas dokonał (inwestytura duchownego na probostwo w Luzinic), jak i tytuł, z którym wystapil (Divina et Apostolice Sedis gratia episcopus Scodriensis nec non coadiutor in spiritualibus [...] domini Mathiae, episcopi Vladislaviensis), wskazują, że przy miejscowym ordynariuszu Macieju z Gołańczy był nie tylko sufraganem, ale także wikariuszem in spiritualibus. W przypadku diecezji włocławskiej jest to możliwe, bowiem i w następnych dziesięcioleciach sufraganów czynnych na obszarze Pomorza Gdańskiego ordynariusze włocławscy z reguły wyposażali w uprawnienia wikariuszy generalnych, podczas gdy Jan działał właśnie w pomorskiej części tego biskupstwa.

Zmarł pomiędzy rokiem 1349 a 1351 (przed 26 XII 1351), przy czym zarówno okoliczności jego śmierci, jak też miejsce pochowania pozostają nieznane.

Abraham W., Pastorał z wieku XV w Muzeum XX. Czartoryskich, [w:] Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce, t. 8, Kraków 1912, kol. CCLXXXVIII; Czaplewski P., Biskupi sufragani, s. 56; tenże, Tytularny episkopat, s. 21, 74-75, 107-108; Diecezja chełmińska, s. 465; Hierarchia catholica, t. 1, s. 403, 439, t. 2, s. XXXVII; Jakubowski W., Solarczyk M., Organizacja, s. 102; Kumor B., Dzieje diecezji krakowskiej do roku 1795, t. 2, Kraków 1999, s. 96; Nitecki P., Biskupi, kol. 166 (również s. 14*, 37*); Pickosiński F., Pieczęcie polskie wieków średnich, [w:] Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce, t. 6, Kraków 1900, s. 310; Prokop K.R., Biskupi pomocniczy, wg indeksu (zwł. s. 228-229); tenże, Polscy biskupi dominikańscy, s. 68-69; tenże, Związki krakowskich biskupów pomocniczych z katedra na Wawelu w średniowieczu i u progu epoki nowożytnej (do połowy XVI wieku), „Rocznik Krakowski" 2006, t. 72, s. 25-26; Szostkiewicz Z., Katalog biskupów, s. 473; Szymborski W., Odpusty w Polsce średniowiecznej, Kraków 2011, s. 336.

 

Krzysztof Rafał Prokop