s. Jadwiga (z d. Mańkowska) Walter

Poprzez swego kuzyna, ks. Edwarda Kopczyńskiego, proboszcza w Krzywosądzy w diecezji włocławskiej, J. Walter poznała bp. Wojciecha Owczarka, sufragana tejże diecezji, założyciela Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi, zatwierdzonego w 1922 r. przez władze kościelne i państwowe. Biskup uważał, że przymioty Jadwigi Walter predysponują ją na przyszłą przełożoną Zgromadzenia, dlatego nawiązał z nią korespondencje, podsunął jej myśl oddania się na służbę Bogu i przygotowywał stopniowo do takiej decyzji.

Po zdobyciu odpowiedniej formacji duchowej, prowadzonej według wskazówek w listach bp. W. Owczar ka, J. Walter 5 IX 1926 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi we Włocławku (wieczyste przyrzeczenia złożyła 8 IX 1926) i od razu, na radzie generalnej, została wybrana na przełożoną Zgromadzenia, gdyż urząd ten wakował od śmierci Cecylii Czołomiej (12 XII 1925). Od tego czasu zawsze była wybierana na przełożoną generalną i pełniła tę funkcję aż do śmierci. Jej działalność znana jest dość dobrze m.in. dzięki prowadzonej przez nią „Kronice Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek we Włocławku" (w I. 1926-1936 zapisała trzy zeszyty).

Matka Walter wniosła znaczny wkład w rozwój współpracując w latach 1926-1938 z bp. W. Owczarkiem. Za jej kadencji powstało wiele nowych placówek: w Łęczycy (1929-1932), Sompolnie (1932), Kaliszu przy ul. Asnyka 40 (1934), Kaliszu przy ul. Grodzkiej 9 (1934), Uniejowie (1934), Bierzwiennej (1936), Dąbiu n. Nerem (1936), we Włocławku przy ul. Seminaryjskiej (1937), w Poznaniu (1937), Pyzdrach (1938), Zduńskiej Woli (1938), Warszawie (1939), Sobocie k. Łowicza (1940). W tym też czasie ukończono rozbudowę domu we Włocławku przy ul. Orlej, pobudowano trzypiętrowy dom we Włocławku przy ul. Leśnej 2, jednopiętrowy w Kaliszu przy ul. Asnyka, trzypiętrowy w Poznaniu. Przeprowadzono generalne remonty domów: w Uniejowie i w Kaliszu przy ul. Grodzkiej.

Wraz z powstawaniem placówek rozszerzał się zasięg pracy Zgromadzenia. Powstawały przedszkola, ochronki, sierocińce, zakłady rękodzielnicze, kursy zawodowe (kroju, szycia, haftu), internaty, stołówki, organizowano dożywianie biednych we Włocławku (od 80 do 100 osób dziennie), kolonie dla dzieci, prowadzono pracę w Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży Żeńskiej. Matka Walter założyła cztery grupy Sodalicji Mariańskiej we Włocławku, była też opiekunką młodzieży pozaszkolnej w okręgu włocławskim, m.in. sprawowała pieczę nad dziećmi i młodzieżą zaniedbaną w dzielnicy Grzywno we Włocławku. Kierowała siostry do pracy w ochronkach dla biednych dzieci oraz z młodzieżą zrzeszoną w Katolickim Stowarzyszeniu, opiekowała się kilku sierotami, otwierała kursy krawieckie (trzymiesięczne i roczne), zakładała i udoskonalała we Włocławku warsztaty rękodzielnicze: trykotarnię, szwalnię, hafciarnię, wyrób sztucznych kwiatów, introligatornie, pralnię, zakład szewski, stołówkę - szczególnie dla biednej inteligencji, przyjmowała rezydentki, które potrzebowały opieki. We Włocławku otwarto też pensjonat, internat, prowadzono sklep przy ul. 3 Maja, głównie z wyrobami własnymi. Z wszystkich tych usług korzystali szczególnie mieszkańcy Włocławka i okolicy.

Jadwiga Walter pomimo już podeszłego wieku angażowała się w prace społeczne: organizowała spotkania ziemianek z okolic Włocławka, udostępniała kaplicę na rekolekcje dla pań i młodzieży ze szkół Włocławka. Umiała z wszystkimi rozmawiać, wy słuchać, pocieszyć, udzielić rady i wspomóc.

Jadwiga Walter, kierując działalnością zewnętrzną Zgromadzenia, nie zaniedbywała pracy nad formacją duchową sióstr. Przede wszystkim wskazywała na potrzebę praktyki czynnej miłości bliźniego, ducha modlitwy, ofiary i poświęcenia przejawiającego się w sumiennym i dokładnym spełnianiu zajęć i obowiązków. W czasie, gdy była przełożoną, w 1933 r. siostry przyjęły strój zakonny, a od 2 II 1935 r. składały śluby zakonne, w miejsce dotychczasowych przyrzeczeń.

Bolesnymi przeżyciami dla matki Walter i całego Zgromadzenia była śmierć założyciela, bp. W. Owczarka (30 IX 1938), a następnie wybuch wojny w 1939 r. Matka Walter pozostała we Włocławku, siostrom natomiast dała wolną rękę; mogły wyjechać do swoich rodzin, aby łatwiej przetrwać czas wojenny. Odwiedzała kapłanów i bp. Michała Kozala w więzieniu włocławskim, stając się łączniczką między nim a kapłanami pozostającymi jeszcze w parafiach. Korespondowała z siostrami, kapłanami i osobami świeckimi. I jej nie ominęły represje niemieckie. W dniu 21 VI 1941 r. była przesłuchiwana przez gestapo. Odtąd ciągle żyła pod wrażeniem grożącego jej aresztowania. Podupadła na zdrowiu i coraz gorzej się czuła, lecz nie traciła równowagi duchowej. Dla umocnienia chorującej o. Józef Boratyn (kamilianin), który przez niemal cały okres wojenny ukrywał się w domu sióstr, w jej pokoju sprawował mszę świętą.

Zmarła 4 XII 1941 r. we Włocławku, przeżywszy 75 lat, w tym 15 lat w Zgromadzeniu. Pochowana została na miejscowym cmentarzu komunalnym (przy al. Chopina), w kwaterze Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi.

Ze związku małżeńskiego z inżynierem Stanisławem Walterem, dyrektorem kolei krakowskiej, miała trzech synów: Mariana, Jana i Stanisława.