s. Jadwiga (Jadwiga Machnowska)
Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 4, s. 82-83.
(1920-1998), członkini Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi, nauczycielka w Gimnazjum im. ks. Jana Długosza we Włocławku, katechetka, radna generalna Zgromadzenia.
Urodziła się 20 X 1920 r. w Łodzi. Była córką Leona, urzędnika poczty i nauczycielki Wacławy z d. Pospieszyńskiej. Będąc przy rodzicach, ukończyła tzw. małą maturę.
Do Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi we Włocławku wstąpiła 13 X 1937 r. Nowicjat rozpoczęła 8 XII 1937 r. wśród 40 nowicjuszek. Pierwszą profesję złożyła 8 XII 1938 r., wieczystą - 2 VIII 1945 r.
Po pierwszej profesji pozostała w domu nowicjackim we Włocławku przy ul. Leśnej 2, udzielając siostrom korepetycji. Od 1940-1941 r. przebywała wraz z rodzicami na wysiedleniu w Lubieniu, pow. pułtuski. W l. 1941-1943 była wychowawczynią w dom dziecka, prowadzonym przez siostry w Łowiczu (20 sierot). W I. 1943-1945 pracowała w Warszawie jako wychowawczyni przedszkola. W czasie okupacji przeżyła trudne chwile. Stała nawet pod ścianą skazana na rozstrzelanie.
Po wyzwoleniu przyjechała do Włocławka na ul. Orla 9 i pracowała jako nauczycielka w Szkole Podstawowej nr 3 w roku szkolnym 1945/1946, potem przez dwa lata uczyła w Szkole Podstawowej im ks. Jana Długosza, równocześnie będąc też wychowawczynią postulatu do 1948 r. W 1947 r. otrzymała świadectwo dojrzałości w Liceum Pedagogicznym we Włocławku.
W roku szkolnym 1948/1949 studiowała w Poznaniu, w 1949/1950 w Warszawie, a w l. 1950-1952 w Lublinie na KUL. Po ukończeniu studiów i otrzymaniu w 1952 r. stopnia magistra filozofii w zakresie pedagogiki, podjęła pracę jako nauczycielka biologii, geografii, geologii i chemii w Niższym Seminarium Duchownym im. ks. Jana Długosza we Włocławku. Uczyła, jak wspominał bp Roman Andrzejewski, mądrego spojrzenia na życie, biorąc czynny udział w organizowaniu wieczorków, akademii i wycieczek. Uczyła kultury obcowania z drugim człowiekiem i manier towarzyskich. Pracowała tam do 1961 r., tj. do czasu likwidacji szkoły przez władze państwowe. Jej uczniem był m.in. późniejszy bp Roman Andrzejewski i ks. Kazimierz Rulka - dyr. biblioteki WSD. Następnie zatrudniono ją w ADW, gdzie pracowała przez cztery miesiące. W styczniu 1962 r. została przełożoną domu zakonnego w Zgierzu, katechetką i organistką zarazem. Przebywała tam do 1973 r., następnie w Kaliszu przy ul. Asnyka (1973-1974), a w l. 1974 1980 przy ul. Grodzkiej, pracując nadal jako katechetka. W I. 1979-1985 należała do Rady Generalnej Zgromadzenia. Była delegatką niemal na wszystkich powojennych kapitułach generalnych. Z zapałem włączała się do odnowy życia zakonnego, biorąc udział w nowelizacji Konstytucji i Dyrektorium Zgromadzenia. W l. 1980-1989 ponownie trafiła do Zgierza i kierowała tamtejszą placówką, a przez następne trzy lata (do 1992) w Pabianicach jako przełożona zajmowała się domem; od lipca 1992 r. zamieszkała w Zduńskiej Woli, trudniąc się pracami artystycznymi. W tym czasie napisała biografię sługi Bożego bpa Wojciecha Owczarka pt. „Biskup z Łęgu Balińskiego”. Przez rok (1995-1996) opiekowała się chorą, jedyną rodzoną siostrą Zofią w Łodzi, choć sama odczuwała dolegliwości fizyczne.
Siostra Machnowska, zazwyczaj pogodna i radosna, była osobą utalentowaną, posiadała niezwykły zmysł artystyczny, pięknie śpiewała, ładnie rysowała i malowała plakaty oraz obrazy wykorzystywane jako pomoce do nauczania religii. Przygotowywała referaty, akademie, wieczornice zakonne, szczególnie podczas pobytu we Włocławku. Swoją dobrocią obdarzała bliźnich, wspomagała biednych uczniów. Wymagała dużo od siebie i innych. Siostra Jadwiga kochała Zgromadzenie i pragnęła jego rozwoju oraz podnoszenia poziomu intelektualnego. Żyła duchem ubóstwa, naśladując założyciela Zgromadzenia bpa Wojciecha Owczarka.
Zmarła 5 VIII 1998 r. w Zduńskiej Woli. Tam 8 VIII 1998 r. odbyły się uroczystości pogrzebowe z udziałem 20 kapłanów, szczególnie jej dawnych uczniów, którym przewodniczył i homilię wygłosił bp Roman Andrzejewski. Ciało zmarłej złożono na tamtejszym cmentarzu parafialnym.
Arch. ZSWPNM, Akta pers. s. J. Machnowskiej; Kartoteka s. J. Mach nowskiej; Księga Sióstr Zgromadzenia z l. 1895-1938; Relacje s. J. Machnowskiej 11 IX 1972 i z 8 I 1981;- Andrzejewski R., Miłość nie zgasła, jest nowa i świeża co rano, „Biuletyn Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi", 1998, nr 4, s. 78-82; Jędrzejczak M.L., Słownik biograficzny Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi zmarłych w latach 1922-2002, Włocławek 2004, s. 157-159 (wydr. komputer.); taż, Zgromadzenie Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi w latach wojny 1939-1945, "Arch. Bibl. Muz.", 1982, t. 44, s. 157; Rulka K., Moja profesorka, „Biuletyn Zgromadzenia...", 1998, nr 4, s. 82-84.
opr. Laurencja M. Jędrzejczak