Ks. Walerian Dwornicki
Włocławski Słownik Biograficzny, pod red. S. Kunikowski, tom 4, s. 29-30.
w zakonie FELIKS, (1877-1969), franciszkanin, duszpasterz i redaktor we Włocławku, później sekularyzowany.
Urodził się 14 II 1877 r. w Uhnowie k. Rawy Ruskiej, w rodzinie Błażeja i Petroneli Lisiewicz. Po ukończeniu szkoły powszechnej uczęszczał w l. 1889-1896 do IV Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. 14 XI 1896 r. wstąpił w Leżajsku do Galicyjskiej Prowincji Zakonu Braci Mniejszych Bernardynów, gdzie po roku złożył śluby czasowe, a potem ukończył dwie ostanie klasy gimnazjalne. W l. 1899-1903 odbył w zjednoczonej Prowincji Niepokalanego Poczęcia Zakonu Braci Mniejszych studia filozoficzne w klasztorze św. Kazimierza w Krakowie, a teologiczne w konwencie św. Andrzeja we Lwowie, gdzie też 21 V 1903 r. przyjął święcenia kapłańskie. Od 1903-1905 był wychowawcą nowicjuszy w Leżajsku, a w l. 1905-1906 pracował w Gwoźdźcu w pow. kołomyjskim. Na początku 1907 r. na zaproszenie bpa kujawsko- kaliskiego Stanisława Kazimierza Zdzitowieckiego przybył z Galicji wraz z trzema współbraćmi do klasztoru braci mniejszych we Włocławku, aby tu pracować nad odrodzeniem domów zakonnych w Królestwie Polskim zniesionych po 1864 r. Zamiaru tego nie zrealizowano, bo władze państwowe w 1908 r. cofnęły swoją zgodę. Niemniej Dwornicki, pozostając tu do 1919 r., oprócz posługi duszpasterskiej we własnym kościele udzielał się także w pracy misyjno-rekolekcyjnej w kościołach Włocławka i okolicy. Z po- lecenia bpa zajmował się głównie propagowaniem III Zakonu św. Franciszka, przeznaczonego dla katolików świeckich, nie tylko we Włocławku, ale również w całej diecezji. Pomocą w tej pracy służyły wydane przezeń publikacje: Katechizm Trzeciego Zakonu Św. Franciszka (Włocławek 1907), Nowy Katechizm III Zakonu oraz najnowszy skarb odpustów (Włocławek 1914), Reguła. Nowy Katechizm III Zakonu św. Franciszka Serafickiego (Włocławek 1919, Koło 1920), Przewodnik czci św. Antoniego z Padwy (Włocławek 1919) oraz podjęta w październiku 1917 r. inicjatywa wydawania miesięcznika pt. „Głos św. Franciszka Serafickiego", w którym zamieszczał również własne artykuły (niepodpisane). W 1918 r. przy ul. Ogrodowej 3 (obecnie A. Mickiewicza) zakupił dla III Zakonu dom, w którym założył bibliotekę oraz zorganizował kasę chorych i pogrzebową dla ubogich członków. Włocławska kongregacja tercjarska w 1919 r., głównie dzięki Dwornickiemu, liczyła ponad 1400 osób.
Nie piastując w klasztorze żadnego urzędu, jedynie dzięki poparciu biskupa, powiększył kościół, przesuwając ołtarz główny do absydy, utworzył nawę boczną dzięki wyburzeniu ścian oddzielających dotychczasowe kaplice i wzniesieniu ostatniego odcinka. Dla potrzeb wiernych zaadaptował także dolny i góry korytarz klasztorny przylegający do kościoła. Do ołtarza głównego nabył figury św. Apostołów Piotra i Pawła dłuta Stanisława Pawlaka. Odnowił stare obrazy i sprawił nowe stacje Drogi Krzyżowej pędzla Arkadiusza Kazimierza Kowalewskiego. Znacznie powiększył plac przykościelny, na którym wzniósł kaplicę pogrzebową, w której umieścił zabytkowy krucyfiks dotąd wiszący na sklepieniu nawy kościoła. W 1915 r. na zakończenie prac restauracyjno-budowlanych, ściany świątyni pokrył skromną polichromią. Przeprowadził też generalny remont refektarza klasztornego i zakupił nowe wyposażenie z drewna dębowego. Tym inwestycjom towarzyszył entuzjazm miejscowego społeczeństwa, dzięki czemu większą ich część wykonano bezinteresownie.
Dnia 15 III 1919 r., po przyłączeniu klasztoru włocławskiego do Prowincji Matki Bożej Anielskiej (dawnej reformackiej), Dwornickiego przeniesiono do klasztoru w Kole, należącego do Prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP (dawnych bernardynów), gdzie do września 1922 r. był gwardianem i kontynuował edycję „Głosu św. Franciszka". Następnie pracował w klasztorze przy kościele św. Andrzeja we Lwowie, wznawiając na krótko „Głos św. Franciszka Serafickiego" (VII-XII 1923). W 1928 r. sekularyzował się, przechodząc do duchowieństwa archidiecezji Iwowskiej obrządku łacińskiego. Kolejno był: katechetą szkoły męskiej im. M. Konopnickej we Lwowie (1928- 1930), wikariuszem w Buczacu (1930-1931) i w Lopatynie (1931-1932), gdzie też uczył religii w szkole mieszanej. Następnie sprawował urząd administratora parafii w dekanacie tarnopolskim: w Berezowicy Małej (1932-1934) i w Magdalówce (1934-1937). W1. 1937-1944 obsługiwał kaplicę publiczną w Cyganach na terenie par. Skała. Nie wiadomo, kiedy opuścił Małopolskę Wschodnią. W 1945 r. znalazł się w archidiecezji poznańskiej, gdzie został administratorem parafii w Skórzewie pod Poznaniem. Na prośbę wniesioną 28 XI t. r. przyjęto go do diecezji włocławskiej, w której był administratorem par. w Zbrachlinie (1946-1949), Wyszynie (1949-1957), Bytoniu (2 IV-31 VII 1958) oraz w Wistce Szlacheckiej (1958-1962). Przeniesiony 1 X 1962 r. na emeryturę mieszkał prywatnie w Michelinie. Od maja 1963 r. do listopada 1969 r. był kapelanem więziennym Obozu Karnego w Mielęcinie pod Włocławkiem. W lutym 1964 r. przeniósł się do Domu Księży Emerytów w Ciechocinku, gdzie dał się poznać jako spowiednik księży oraz opiekun tercjarzy franciszkańskich.
28 XI 1969 r. złamał nogę, co stało się bezpośrednią przyczyną w dniu 8 XII tr. w Ciechocinku. Pochowano go na miejscowym cmentarzu.
ADW, Akta pers. ks. Waleriana Dwornickiego; Archiwum Prowincji Bernardynów w Krakowie, sygn. RGP-a-11 s. 60, 69,79, 86; RGP-e-49, s. 801, 849, 861; RGP-e-50, s. 40; RGP-k-104, s. 143- 170;-Bibliografia polska 1901-1939, Warszawa 2005, t. 6; Bogdalski C., Wspomnienia z misji odprawianych od 1906-1908 r.. Kraków 1908, s. 132-133; Głos św. Franciszka", 2005, nr 2, s. 25; „Kron. Diec. Kuj. Kalis.", 1908, s. 158-160; 1909, s. 161-162, 367; 1918, s. 366; 1919, s. 92, 208; Kujawski W., Z dziejów parafii Wisku Szlachecka-Smolnik, Smólnik 1996, s. 92-95; Pierwszy Kongres Tercjarski odbyty we Włocławku 6-9 września 1919 r. Ilustrowana Księga Pamiątkowa, Kraków 1921, s. 3; „Prz. Katol.", 1906, s. 780; „Studia Franciszkańskie", t. 8 (1997), s. 424; Szteinke A.J., Kościół, s. 27-29, 32, 34, 36, 44-46, 67; Pisemne informacje księży: Franciszka Cieślaka z Ciechocinka z 9 IX 1970 r. i Józefa Wołczańskiego z Krakowa z 19 III 2006 r. Wspomnienia własne autora.
Anzelm Janusz Szteinke